Hoezeer de mens ook snakt naar de waarheid, steeds weer blijkt dat hij die niet aankan. Zeker de Waarheid, die grote, oude, onvermijdbare kunnen we maar moeilijk onder ogen zien. Het is net alsof je in de zon kijkt: je weet waar het licht dat jou voedt en dat jij koestert vandaan komt maar kunt het niet rechtstreeks aankijken. Het is daarom, dat de Waarheid maar beter via de band gespeeld kan worden. Indirect dus. Door een zonnebril of een beroet glaasje. Bij de Waarheid heet dat 'parabel' en om je dat uit te leggen gebruik ik er zelf een (die ik ook maar weer geleend heb).
Een rabbi die met geleerdheid en vernuft veel roem had vergaard, werd eens door een van zijn leerlingen gevraagd waarom hij de waarheid zo vaak met een vertelling omhulde. "Dat kan ik het beste uitleggen met een vertelling," zei hij.
"Eens was er een tijd dat de Waarheid zich zonder verhulling onder de mensen bewoog. Haar naam was alles wat zij droeg. Maar allen die de Waarheid ontmoetten wendden zich van haar af, uit vrees of schaamte. Niemand heette haar welkom. Zo zwierf de Waarheid door de wereld, verstoten en door geen mens bemind.
Op een dag ontmoette zij Parabel, die blijmoedig voorbij wandelde, gekleed in de prachtigste gewaden. "Waarheid, hoe komt het dat je zo verdrietig kijkt?" vroeg Parabel. " Dat komt omdat ik zo oud ben, dat alle mensen mij mijden" antwoordde Waarheid. "onzin" zei Parabel lachend. "Dat is de reden niet waarom de mensen je uit de weg gaan. Hier leen wat van mijn kleding en kijk eens wat er gebeurt." En zo trok Waarheid enkele van de fraaie kledingstukken van Parabel aan en zie: overal waar zij kwam werd ze met open armen ontvangen."
De Rabbi glimlachte en zei: "Want dit is de waarheid: mensen kunnen de naakte waarheid niet onder ogen zien. Ze hebben haar liever in vermommingen."
Is het misschien daarom dat we vaak genoegen nemen met de halve waarheid: omdat de hele waarheid met al haar consequenties ons zo verblindt? De parabel met zijn aangeboren luchtigheid en zwier kan ons dan misschien helpen die consequenties in proportie te zien.
Maar waar zijn onze parabelvertellers gebleven . . . . ?
